امکان سنجی باورسازی ابرها در استان ایلام با تاکید بر تحلیل نیمرخ جو

در چند دهه اخیر به علت تغییرات آب و هوایی و نابهنجارهای اقلیمی، خشکسالی¬های متوالی (هواشناسی، کشاورزی و هیدرولوژیکی)، مسائل انسانی و توسعه¬ای، کمبود آب در سال¬های اخیر در سطح جهانی و منطقه¬ای تشدید شده است از این رو تلاش¬های بشر باعث کشف فن¬آوری تولید باران مصنوعی و بارورسازی ابرها شده است. لذا با توجه به اهمیت استراتژیک آب در قرن جدید و هزینه¬ی بالای اجرای عملیات بارورسازی ابرها لازم است قبل از اجرای این پروژه¬ها، زمینه¬های علمی، تحقیقاتی و شناخت کافی از مناطق فراهم آید. بنابراین مطالعات مکان¬گزینی و امکانسنجی مناطق مورد نظر ضرورت پیدا می¬کند. در پژوهش حاضر هدف، شناخت قابلیت¬های استان ایلام و امکانسجی زمانی و مکانی اجرای عملیات بارورسازی ابرها در سطح این استان است. نوع روش تحقیق در این پژوهش تحلیلی –کاربردی می¬باشد. جهت حصول اهداف تحقیق و شناخت قابلیت¬های استان ایلام برای اجرای عملیات بارورسازی ابرها، ابتدا توان¬های اکولوژیکی(عوامل درونی) و انسانی (عوامل بیرونی) استان ایلام با استفاده از روش تحلیلی swot و ماتریس¬های کمّی برنامه¬ریزی استراتژیک qspm مورد بررسی و تجزیه و تحلیل قرار گرفت. و نشان داد که استان ایلام از لحاظ مولفه¬ها و شاخص¬های مورد مطالعه در وضعیت خوب (محیط مناسب و منابع مناسب) است. سپس با استفاده از داده¬های هواشناسی اقلیم نواحی گوناگون استان تعیین شد. جهت بررسی دقیق¬تر استان به سه ناحیه¬ی شمالی، مرکزی و جنوبی تقسیم شد و تغییرات اقلیمی فصلی و سالانه¬ی بارش و دمای استان، میزان ابرناکی در دوره¬ی آماری مشخص بررسی شد. جهت تحلیل نیمرخ جو، اطلاعات هواشناسی و داده¬های سطوح جو بالا (900، 850، 700 و 500 هکتوپاسکال) در دوره¬ی آماری مشترک 9 ساله (13-2005) و در بازه¬ی ماهیانه مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و نتایج بدست آمده با روش تحلیل عاملی(خوشه-ای) بررسی و بهترین زمان تعیین شد. نتایج حاصل از این پژوهش نشان می¬دهد که از نظر مکانی هر سه ناحیه¬ی شمالی، مرکزی و جنوبی استان ایلام بویژه ناحیه شمالی مستعد اجرای عملیات بارورسازی ابرهاست و از نظر زمانی فصول سرد سال که منطبق با ورود سامانه¬های باران¬زا به منطقه است. جهت بارورسازی ابرها مناسب¬تر است.